HAGB’nin Tanımı ve Uygulanması
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, daha çok ‘HAGB’ olarak tanıdığımız bir hukuki süreçtir. Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yer alır ve genellikle suç eylemine ilk defa karışan kişilere uygulanır. Mahkemenin bu süreci işletebilmesi için, sanığın ya 2 yıldan az hapis ya da adli para cezasına çarptırılması gerekmektedir.
HAGB’nin uygulanabilmesi için bazı şartların sağlanması gerekir:
- Sanığın daha önce kasıtlı bir şekilde suç işlememiş ve hüküm giymemiş olması gerekir.
- Hakimin, sanığın bir daha suç işlemeyeceği kanaatine sahip olması gerekmektedir.
- İşlenen suç sonucunda oluşan zararın giderilmiş olması gerekmektedir.
- Cezanın 2 yıl ya da daha az hapis veya para cezası olması gerekir.
- Sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmesi gerekmektedir.
Bu koşullar altında, mahkeme kararını açıklamadan önce 5 yıllık bir süre boyunca bekler. Bu bekleme süresi boyunca, sanığın belirli yükümlülüklere uyması beklenir. Bu yükümlülükler genellikle sanığın denetim altına alınması ya da belirli bir eğitime tabi tutulmasını içerir.
HAGB kararı verilirken, mahkeme sanığın tutum ve davranışlarını, suçun zararını gidermesini dikkate alır. Eğer sanık, belirlenen yükümlülükleri yerine getirir ve bu süre zarfında başka bir suç işlemezse, mahkeme kararını açıklamaz ve bu durum sanığın adli sicil kaydında yer almaz. Ancak, eğer sanık yeni bir suç işlerse, HAGB kararı geçersiz olur. Bu durumda mahkeme, kararını açıklar ve bu durum sanığın adli sicil kaydına işlenir.
Çocuklarla ilgili suçlarda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı sıklıkla verilir. Türk Ceza Kanunu’na göre, çocuk, on sekiz yaşını doldurmamış kişiler olarak tanımlanır. Çocuklarda HAGB kararı verilirken, eğitimleri ve topluma kazandırılmalarına ilişkin yükümlülükler dikkate alınır.
Çocuklar için belirlenen 5 yıllık denetim süresi 3 yıla indirilmiştir. Eğer HAGB kapsamındaki çocuk, bu 3 yıl boyunca suç işlemezse, işlenen suç 3 yıllık süre sonunda sicilinden silinir.
HAGB kararında, suçun niteliğinden, suçun işlenme şeklinden, sanığın kişilik ve topluma etkilenmesinden; birçok faktör mahkeme tarafından belirlenir. Bu bakımdan, iyi bir temsille savunmanın kendisini ifade etmesi önemlidir. Bu durumda genellikle hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararına hakim takdir edecektir.